Dzieci zagrożone pornografią i przemocą seksualną w sieci

• Kto ma największy wpływ na dziecko w zakresie edukacji seksualnej? Czy jakąś rolę odgrywa w niej rodzic? Czy dzieci rozpoczynają aktywność seksualną zanim otrzymają właściwe informacje na ten temat?
• Kiedy dzieci powinny otrzymać informacje o dojrzewaniu i związkach?
• Bardzo ważnym pytaniem dla nas było, czy rodzice mają pojęcie, co ich dzieci oglądają w sieci? W swojej praktyce zawodowej też spotkałam się z tym, że już 8-latek oglądał pornografię. W jakim wieku dzieci spotykają się z przemocą seksualną w sieci? Jak sobie z nią radzą, jeśli w ogóle jakoś? Kiedy rozmawiać z nimi na ten temat?

Od jakiego wieku dzieci mają styczność z pornografią w sieci i są narażone na kontakt z internetowymi łowcami ofiar przemocy seksualnej, zwłaszcza nieletnich, oraz jak sobie radzą z tym doświadczeniem.

Respondenci badania

Ankieta była anonimowa, badanie zostało przeprowadzone we wrześniu 2020 roku wśród uczniów w wieku 13–20 lat z różnych typów szkół: szkoła podstawowa (14 placówek), gimnazjum (6 placówek) oraz szkoła średnia (1 placówka).





Ankietę wypełniło łącznie 1655 uczniów, z czego 57% stanowiły dziewczęta, a 43% chłopcy.

Skąd dzieci i młodzież czerpie wiedzę na temat seksu?

Pierwszym pytaniem było to, skąd dzieci czerpią informacje z zakresu edukacji seksualnej. Ponad połowa osób od kolegów ze szkoły i z Internetu, co jest bardzo niepokojące, ponieważ to nie są informacje wiarygodne i porządne. Około 15% respondentów otrzymało informacje od rodziców, tylko 9% w szkole. Zwracam uwagę, że 7% dzieci czerpało te informacje z pornografii. Dziewczęta zdobywają więcej informacji w domu i od koleżanek, a także z książek lub ze szkoły, chłopcy więcej z Internetu i z pornografii.



Młodsze dzieci (szkoła podstawowa) częściej w domu i ze szkoły, w przeciwieństwie do starszych dzieci, które odpowiedzi na swoje pytania szukały w sieci lub pytały kolegów.


Czy nastolatkowie są w poważnych związkach?

Na pytanie, czy mają lub mieli za sobą jakiś poważniejszy związek, respondenci podzielili się praktycznie na pół – niemal połowa odpowiedziała TAK (811 / 49%), NIE odpowiedziało 51% / 844 osób. Największą różnicę widać w wieku 13 i 14 lat u dziewcząt, które częściej odpowiadały NIE. W wieku 16 lat liczba chłopców i dziewcząt mających partnerów i niemających ich jest wyrównana, a kolejnych latach u obu grup przeważa odpowiedź TAK. A więc już w tym wieku dzieci muszą mieć wiarygodne informacje o życiu seksualnym.




Czy dzieci odwiedzały strony pornograficzne? Kiedy po raz pierwszy? Co oglądały?

Pierwszym pytaniem, mającym pomóc sprawdzić, czego dzieci szukają w sieci, było pytanie, czy ankietowani odwiedzili strony pornograficzne, i jeśli tak, to w jakim wieku po raz pierwszy. W grupie dzieci do 10. roku życia 12% respondentów trafiło na strony pornograficzne, czy to z własnej inicjatywy, czy to przypadkowo, bo na przykład ktoś starszy z rodziny nie wymazał historii wyszukiwania.

Ważne są jeszcze wyniki na pytanie, kiedy trafiły na strony pornograficzne po raz pierwszy. Wcześniej chłopcy, ale w wieku 14 lat stosunek jest wyrównany, potem wzrasta procent w grupie dziewcząt.

Przypadek lekarki Sejbalovej z praktyki zawodowej:

To ważne także z punktu widzenia mojej praktyki zawodowej. Miałam sytuację, gdy ze szkoły podstawowej posłali do mnie 13-letniego chłopca ponieważ przed pozostałym dziećmi udawać ruchy kopulacyjne. Brał też na przykład butelkę PET, napełniał ją wodą i pokazywał, jak wytryskuje sperma, kropiąc wodą kolegów w klasie. Potem obnażył się przed nauczycielką, która czekała na przystanku na tramwaj. Ten chłopiec był leczony psychiatrycznie w związku z hiperkinetycznymi zaburzeniami zachowania i już wcześniej przejawiał zaburzenia zachowania w szkole, ale te stały się dla szkoły prawdziwym problemem. W trakcie terapii okazało się, że chłopiec starał się zwrócić na siebie uwagę i dominująca pozycję w klasie wśród kolegów. Kiedy rozmawialiśmy razem na ten temat, okazało się, że robił to, co zobaczył na stronach pornograficznych w Internecie, które ogląda od 8. Roku życia, razem ze swoim starszym bratem.

Kto powiedział dzieciom o stronach pornograficznych?


W większości przypadków dzieci dowiedziały się o stronach pornograficznych od swoich rówieśników. Odpowiedź „rodzic” nie musi oznaczać błędu, ale faktycznie jakiś rodzic mógł nie wyczyścić historii wyszukiwania lub dziecko mogło przyjść do rodzica w chwili, kiedy ten oglądał porno.

Jak często dzieci odwiedzają strony pornograficzne?

To, jak często dzieci w poszczególnych kategoriach wiekowych odwiedzają strony pornograficzne, pokazuje wykresy nr 6. Większą częstotliwość odwiedzania tych stron widać w grupie chłopców i u dzieci starszych.

Co takie wizyty dziecka na stronach pornograficznych może oznaczać?

Przypadek lekarki Sejbalovej z praktyki zawodowej:

Do naszej poradni seksuologicznej zgłosił się kiedyś 21-letni chłopak, był prawiczkiem, nigdy jeszcze nie uprawiał seksu. Okazało się, że masturbuje się przed komputerem, odkąd skończył 13 lat, kilka razy dziennie. Próbował nawiązywać relacje z dziewczynami, ale bez powodzenia, ponieważ by się podniecić potrzebował, żeby dziewczyna zachowywała się tak jak aktorka porno, co oczywiście było nierealne. Bardzo bał się fizycznego kontaktu z kobiecym ciałem.

Zainteresowało nas, jakie konkretne treści pornograficzne dzieci i młodzież oglądają.
Przeważają aktywności fizjologiczne, tych patologicznych jest1/6.



Dzieci mają świadomość, że to nie są typowe zachowania seksualne, a 23% procent z nich przyznało, że takie treści, z nietypowymi praktykami, oglądały.
W grupie szukającej eksperymentów przeważają chłopcy, dziewczęta są bardziej ostrożne.





Część osób napisała nam, jakie konkretne praktyki ogląda.
Odpowiedzi te pojawiały się u dzieci w każdej grupie wiekowej, a jak nam napisała jedna 18-latka, nie było to coś, co chciałaby zobaczyć, ale przypadkiem bardzo łatwo na takie treści trafiła.




Część respondentów niektóre nietypowe praktyki, w tym te które zaliczamy do zdecydowanie patologicznych, wypróbowała.
Nietypowymi praktykami seksualnymi wprawdzie częściej interesowali się chłopcy niż dziewczęta, ale już w grupie oglądającej takie praktyki, postanowiła je wypróbować podobna liczba dziewcząt i chłopców.

Na kolejnym slajdzie można przeczytać przykłady praktyk, które dzieci oglądały. Przy każdej wypowiedzi jest aktualny wiek respondenta, nie wiek, w którym danę praktykę wypróbował (ten może być jeszcze niższy).

Czy pornografia pokazuje prawdziwe zachowania seksualne?

Jednym z najważniejszych dla nas pytań było to, czy dzieci uważają, że w filmach pornograficznych widzą prawdziwe, normalne zachowania seksualne. Większość dzieci odpowiedziała na szczęście NIE, ale niemal 34% ankietowanych uważa, że TAK w POŁOWIE, tzn. że dorośli częściowo uprawiają seks tak jak aktorzy w filmach porno. Częściej uważają tak chłopcy i młodsi uczniowie.

Przykład z praktyki zawodowej:

Zgłosił się do mnie 17-letni chłopiec, który ma dziewczynę i chce rozpocząć współżycie, ale boi się tego, bo nie wytrzyma bez wytrysku tak długo, jak aktorzy w filmach porno, którzy mogą wytrzymać na przykład godzinę, a on tylko piętnaście minut. Wyobrażał sobie, że seks wygląda tak, jak w Internecie. Więc musieliśmy wyjaśnić sobie, jak wygląda rzeczywistość.

Czy dzieci zetknęły się z przemocą seksualną w sieci i czego chcieli od nich agresorzy seksualni?

Po sprawdzeniu, skąd dzieci czerpią wiedzę o seksie i po pytaniach dotyczących oglądania pornografii przechodzimy do trzeciej części badania: czy dzieci stykają się z przemocą seksualną w sieci.
Jedna trzecia dzieci miała kontakt z internetowym agresorem, dziewczęta trzykrotnie częściej niż chłopcy.

Czego agresor chciał od dzieci?
Tu najczęściej spotykamy się z żądaniem, by dziecko popatrzyło się na zdjęcie lub film z obnażonymi narządami płciowymi agresora lub by wysłało mu swoje nagie zdjęcia lub filmy.

Na kolejnym slajdzie są pokazane inne żądania/prośby agresorów, przy odpowiedzi jest podany aktualny wiek respondentów (nie wiek, w którym się z tym zetknęli).




Wiek, w jakim dzieci po raz pierwszy zetknęły się z przemocą seksualną, pokazuje kolejny wykres. Zetknęły się z nią dzieci nawet poniżej 10. roku życia, a najwięcej w wieku 10–13 lat.

Za wyjątkiem 16. roku życia agresorzy częściej kontaktowali się z dziewczętami. W wieku 13 lat większość dziewcząt jest już dojrzała pod względem fizjologicznym i fizycznym, ale pod względem psychicznym są podatne na manipulacje i łatwo ulegają wpływom otoczenia. z punktu widzenia seksuologicznego, i to potwierdza także to badanie, większość agresorów internetowych to nie pedofile, ponieważ interesują się głównie 13-latkami, w tym wieku już w większości dojrzałymi fizycznie, a nie niedojrzałymi dziećmi.

W przypadku jednej trzeciej ankietowych agresor znał prawdziwy wiek dziecka.

Jak dzieci reagowały na przemoc seksualną?

Odpowiedzi na to pytania nas pozytywnie zaskoczyły, ponieważ 3/4 ankietowanych umiało sobie właściwie poradzić z tą sytuacją i natychmiast przerwały kontakt z agresorem. Dlaczego jest to pozytywne? Ponieważ nie jesteśmy w stanie uchronić dzieci przed zagrożeniami, które niosą z sobą media społecznościowe i siec, ochronić, ale możemy je nauczyć odpowiednio reagować i skutecznie się bronić.

Przykład z praktyki zawodowej:

Niestety nie wszystkie dzieci radzą sobie tak dobrze z komunikacją i dojrzale reagują. Miałam przypadek 16-letniego chłopca z niepełnosprawnością intelektualną. Starał się złapać w sieci „łowcę małych dziewczynek”. Dlatego udawała w sieci 13-letnią dziewczynkę i rozmawiał z agresorami internetowymi. Jeden z nich, będący w gronie jego znajomych na Facebooku, odkrył, że tak naprawdę jest on chłopcem, a potem gdzie mieszka i groził mu śmiercią. Ten przypadek mógł się skończyć bardzo tragicznie, ponieważ chłopiec próbował popełnić samobójstwo wieszając się, ale na szczęście go uratowano.

Ponad połowa dzieci nie miała potrzeby nikomu się zwierzać, a jeśli już to kolegom – to jest ta odpowiedź „Tak, komuś innemu”.

Po odmowie ze strony dziecka agresorzy wygrażali około jednej dziesiątej dzieci. Czym?

Jak interpretować wyniki ankiet?

• Dzieci czerpią wiedzę o seksie z Internetu! Albo z własnej inicjatywy albo pod wpływem kolegów.
• Koniecznie trzeba im wyjaśniać i korygować informacje z Internetu i od kolegów na temat dojrzewania, seksu i zdrowia, przede wszystkim w domu (rozmowy, podsunięcie odpowiedniej książki), przy wsparciu wiedzy ze szkoły.
• Najlepszym momentem na edukację na temat dojrzewania jest u dziewcząt wiek ok. 11 lat, u chłopców okres między 11. a 13. rokiem życia, ponieważ 1/3 dziewcząt i połowa chłopców ma w wieku 13 lat związek, który uważa za poważny.
• Dzieci oglądają w sieci również patologiczną pornografię. Uświadamianie i ochrona przed pornografią i przemocą seksualną w sieci powinna zaczynać się co najmniej od 8. roku życia dziecka. Młodsze dzieci częściej ulegają złudzeniu, że pornografia przedstawia faktyczne życie seksualne, dlatego są najbardziej zagrożone ze strony agresorów seksualnych, którzy mogą je przekonać, że to czego chcą od dzieci, jest normalne. Informacje o tych zagrożeniach dzieci muszą otrzymywać wcześniej.
• Przez agresorów seksualnych częściej są zaczepiane w sieci dziewczęta (¾) niż chłopcy (½), w przypadku obu płci najczęściej w wieku 12–13 lat. Najczęściej agresorzy chcą, aby dzieci wysłały im swoje nagie zdjęcia i filmy, w drugiej kolejności, aby dzieci oglądały zdjęcia i filmy z narządami płciowymi agresora. Na szczęście 3/4 poproszonych o aktywność dzieci natychmiast kończyło rozmowę. Ponad połowa z nich nie opowiedziała jednak nikomu o tym doświadczeniu, a jeśli już, to najczęściej kolegom.

Nie uchronimy dzieci przed wszystkimi niebezpieczeństwami, ale musimy je nauczyć radzić sobie z nimi!




Ponieważ chcieliśmy dowiedzieć się jeszcze więcej, a uczniowie także mieli potrzebę odnieść się do badania, zapytaliśmy ich o ich opinie. Z nich wynikają 3 najważniejsze rzeczy. Niemal wszyscy uczniowie odpowiadali szczerze, ankietą nie wywołała w nich uczucia zgorszenia i zwłaszcza dziewczęta były zadowolone, że ten temat jest poruszany u nich w szkole.

Z reakcji dzieci wynika, że nie podoba się im i martwi ich to, że temat seksu to wciąż temat tabu w społeczeństwie, i że cieszą się, że w końcu ktoś interesuje się ich doświadczeniami.

Czy badanie jest oparte na naprawdę wiarygodnych danych?

Odpowiedzi z pierwszych 400 nadesłanych wypełnionych ankiet praktycznie całkowicie, z minimalną procentową różnicą, pokrywały się z wynikami pozostałych, później nadesłanych ankiet. Dla ustalenia wniosków z badania byłaby więc reprezentacyjna już pierwsza grupa wypełnionych ankiet.

Najbardziej pozytywnym doświadczeniem był dla nas bardzo zaangażowane i odpowiedzialne podejście nauczycieli i uczniów w trudnym okresie pierwszych tygodni września. Znaleźli czas na badanie i wypełnienie ankiet pomimo różnych obostrzeń wprowadzonych w szkołach w związku z epidemią. Ogromnie im za to dziękujemy! Bez ich udziału te naprawdę cenne informacje i wnioski nie ujrzałyby światła dziennego.

Chcemy także podziękować naszemu zespołowi, który realizował cały projekt. Na realizację badania nie wykorzystano żadnych środków finansowych z grantów, dotacji lub budżetu instytucji państwowych, wszyscy uczestnicy i osoby zaangażowane w realizację badania wzięły udział w projekcie nieodpłatnie, w ramach swoich możliwości i czasu.

Dziękujemy za współpracę! Dziękujemy za uwagę!

Pierwsza prezentacja wyników badania odbyła się na 28. Kongresie poświęconym edukacji seksualnej z udziałem międzynarodowych gości prowadzonym online w dniu 15.10.2020.

Jeszcze jeden wniosek z analizy wyników ankiet

Przy bliższej analizie struktury wiekowej dzieci w momencie ich pierwszego kontaktu z pornografią zauważyliśmy ciekawą współzależność przy porównaniu grup dzieci, które po raz pierwszy obejrzały pornografię w wieku 6-10 lat, po 11. Roku życia i w ogóle. Z badania wynika, że dzieci, które mają kontakt z pornografią już w wieku 6-10 lat, są bardziej zagrożone na przemoc seksualną w sieci, (kontakt ze strony agresora (o 23% bardziej w porównaniu do grupy, który pornografii nigdy nie oglądała i o 14% w porównaniu do grupy, która z pornografią miała kontakt dopiero po ukończeniu 10. Roku życia). Ta grupa też nie potrafi radzić sobie z tą przemocą tak dobrze, jak pozostałe dwie grupy – rozmowę skończy tylko 58% dzieci w tej grupie, gdy w pozostałych dwóch grupach aż 90% dzieci (odpowiednio 95,1% i 90,8%).

Wniosek: Badanie jednoznacznie potwierdziło, że im wcześniej dziecko będzie mieć kontakt z pornografią, tym większe ryzyko, że stanie się potencjalną ofiarą przemocy seksualnej w sieci.

© Babyonline, s.r.o., 2020
Korzystanie z tego dzieła w jakiejkolwiek formie i postaci jest możliwe wyłącznie pod warunkiem zaznaczenia cytatu i podania źródła, z którego dany fragment dzieła lub dzieło pochodzi. Jakakolwiek forma publikacji części lub całości badania bez podania pełnego tytułu, autorów, ich zawodu i linku do strony z pełnym opisem badania lub podania źródła www.babyonline.cz, www.dlamalychodkrywcow.pl jest zabronione.